بررسی اثرات ضد میکروبی اسانس گیاه سرخارگل (.echinacea purpurea l) و شناسایی ترکیب های شیمیایی آن

زمینه: گیاه سرخارگل، گیاهی علفی می باشد که به عنوان قابض، ضدعفونی کننده، ضدمیکروب و ضدمسمومیت به کار می رود. هدف اصلی پژوهش کنونی بررسی خاصیت ضدمیکروبی اسانس حاصل از اندام هوایی این گیاه بر تعدادی از میکروارگانیسم ها شامل باکتری‎های گرم مثبت و منفی، قارچ های رشته ای و مخمر می باشد. مواد و روش ها: در این بررسی تجربی آزمایشگاهی نمونه گیاهی برای تهیه اسانس در مرحله گل دهی کامل جمع آوری گردید. استخراج اسانس از اندام هوایی به روش تقطیر با آب و به کارگیری دستگاه کلونجر انجام شد. شناسایی اجزای اسانس با استفاده از دستگاه های کروماتوگراف گازی و کروماتوگراف گازی متصل به طیف سنج جرمی انجام شد. خواص ضدمیکروبی اسانس گیاه با استفاده از روش انتشار در آگار (دیسک دیفیوژن) و رقیق سازی در چاهک (میکروبراث دایلوشن) بررسی شد. در پایان داده ها با استفاده از نرم افزار spss ویرایش 15 و به کمک آزمون های آماری t و دانکن تجزیه و تحلیل شدند. یافته ها: شناسایی اجزای اسانس با استفاده از دستگاه های کروماتوگراف گازی و کروماتوگراف گازی متصل به طیف سنج جرمی وجود 29 ترکیب را نشان داد که در مجموع 21/96 درصد از کل اسانس را تشکیل دادند. در میان ترکیبات شناسایی شده جرماکرن دی (30/53 درصد)، پاراسیمن (78/9 درصد)، بتا کاریوفیلن (52/7 درصد)، آلفا هومولن (22/5 درصد)، بتا بیسابولن (43/4 درصد) و آلفا پینن (23/4 درصد) به ترتیب اجزای اصلی اسانس بودند. اسانس حاصل از اندام هوایی با میانگین قطر هاله عدم رشد 63/39 میلی متر اثر ضدقارچی خوبی در مقابل قارچ های رشته ای و مخمر نشان داد. میکروارگانیسم ها از نظر مقاومت نسبت به اسانس گیاهی متفاوت بوده و باکتری ها (گرم مثبت و گرم منفی) نسبت به قارچ ها و باکتری های گرم منفی نسبت به باکتری های گرم مثبت مقاوم تر بودند. پسودوموناس آئروژینوزا و سالمونلا تیفی موریوم از سایر میکروارگانیسم ها نسبت به اسانس مقاوم تر بودند. نتیجه گیری: نتایج این پژوهش نشان داد که اسانس گیاه سرخارگل دارای اثرات ضدمیکروبی قابل ملاحظه ای می باشد و می تواند به عنوان جایگزینی مناسب برای آنتی بیوتیک های سنتزی که مقاومت میکروبی به آن ها رو به افزایش است، به کار رود.